“İZMİR-AYDIN-DENİZLİ-DİNAR - EĞİRDİR DEMİRYOLU HATTI...”(*)
Geçmişten günümüze güzel Eğirdir’in ekonomik, sosyal, kültürel gelişimine damgasını vuran en büyük işlerden biri; Batı Anadolu’yu İç Anadolu’ya bağlayan “İzmir-Aydın-Denizli-Dinar Demiryolu Hattı”nın 1854-1912 yılları arası İngilizler tarafından Eğirdir’e kadar getirilmesidir. Bu demiryolu hattının 1912 yılında Burdur ve Isparta gibi önemli il merkezlerine uğramadan o zamanlar küçücük bir Anadolu kasabası olan Eğirdir’e ulaşması büyük bir olaydır.
İngilizlerin son hedefi ise; buradan devamla Konya ,Adana, Şam, Bağdat, Tahran üzerinden Hindistan’da Sarıdeniz’e ulaşmak ve bu “EMPERYAL YOL” ile bu coğrafyaların YER ALTI VE YERÜSTÜ KAYNAKLARINI ÜLKELERİNE TAŞIMAKTI…
Bunun nedenlerini “Ulusal Kurtuluş Savaşı’nda Eğirdir” adlı kitabımda tarihsel ve ekonomik işlevi ile birlikte yazmıştım. Kısaca burada da tekrar edeyim: Bu yolun güzergahına yakın yerlerde -petrol da dahil - zengin yer altı ve yer üstü kaynaklarının, tarihi ören yerlerinin, maden yataklarının; Eğirdir ve yöresinde ise sedir ve kasnak meşesi gibi çok değerli ve geniş orman alanlarının bulunması ve bunların İngiliz sanayisi için hammadde kaynakları olarak görülmesi. ( “Eğirdir Petrolleri Nasıl Unutturuldu?..”ğunu merak edenler bu başlıkla googleden okuyabilirler)
Ayrıca, Eğirdir’in güvenli coğrafi konumu ile doğal güzelliği ve Eğirdir Gölü’nün ulaşım yolu olarak kullanılması… (1914 yılında Eğirdir’de Fransız Şimendifer Kumpanyası’nın 100 tonluk römorkörü ile 50 tonluk 5 mavna, 30 tonluk bir filika ve 20 kayığı vardı ve bu göl üzerinden 24 saat her türlü mal ve insan taşımacılığı yapılmaktaydı. Milli Mücadele yıllarında bu Fransız Taşama Şirketi’ne el konularak, Batı Cephesi Orduları için yurtiçi ve yurtdışından binbir zahmetle temin edilen her çeşit askeri malzeme, giyecek ve içecek Eğirdir merkezli MENZİL NOKTASI ve MENZİL YOLLARI ile temin edilmeye çalışıldı. Çünkü,1922 yılı 26 Ağustos’unda başlayan Büyük Taarruz’dan önce bu bölgede insan sayısı 200’bine, bu ordu için kullanılan hayvan sayısı da 20’bine yaklaşmıştı)
Isparta ve Burdur’a demiryolu hattının yapılması, İzmir-Eğirdir Hattı’ndan tam 24 yıl sonradır. O yıllarda Ispartalılar, trenden yararlanmak için Kuleönü İstasyonu’na, Burdurlular da Baladız(Gümüşgün) İstasyonu’na yürüyerek ya da atlı araba ve kağnılarla gelip gidiyorlardı.(Bozanönü-Isparta Hattı ile Baladız-Burdur Hattı, bu ana yola ancak 1936’da bağlanabilmiştir.) Eğirdir ise o yıllarda tam bir “ Taşıma,Ulaşım ve Turizm Noktası” durumundaydı. Gelendost, Yalvaç, Şarkikaraağaç, Beyşehir, Akşehir ve Konyalılar, İzmir yönüne gitmek istediklerinde Eğirdir’e gelmek zorundaydılar. Anadolumuzun Güney ve Batı bölgelerinden İç Anadolu ve Doğu Anadolu’ya gidecek yolcular için de en kestirme yol yine bu Eğirdir-Dinar-Denizli-Aydın-İzmir Hattı’ydı. İngilizler bu demiryolu hattını ellerinde tutabilmek için Lozan’da ve daha sonraki yıllarda ülkemize büyük zorluklar çıkarmışlardır.Her güçlüğü aşarak ve topraklarımızı işgal eden “YEDİ DÜVEL”i de yenerek, büyük bir MİLLİ MÜCADELE ile bağımsız ve özgür TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ’ni kuranlar –başta GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK olmak üzere- bu engelleri de aşarak bu demiryolu hattını 1933 yılında satın aldılar ve milletimizin hizmetine sundular.
Milli Hatıralar’la dolu bu stratejik demiryolunun Isparta-Eğirdir arasının ve “Son İstasyon” olan EĞİRDİR GARI’nın 2002 yılında ulaşıma kapatılarak ölüme terk edilmesi büyük hatadır.
Tarihi Eğirdir-Isparta Tren Yolu Hattı, bir an önce ulaşıma açılmalıdır.
01 Kasım 2019
Recep BOZKURT
(*)- Bilginize sunulur: Anadolu’nun ilk DEMİRYOLU olan bu tarihi anılarla dolu demiryolu hattı hakkında çok soru almıştım. Bu çalışma ile toptan cevaplamış oluyorum. Haberiniz olsun.