Göller Bölgesine Deprem Gözlüğüyle Bakmak…
Zeki TARHAN – ANKARA
Ülkemiz, Maraş depremi ile sarsılırken ve bütün dünya bizi konuşurken, yazımızın başlığındaki “GÖLLER BÖLGESİ” de nereden çıktı diyebilirsiniz. Eğirdir Gölü batı kısımlarının “AKTİF FAY” özelliği taşıdığı unutulmamalıdır. Bu aktif fay, gölün – güney yönünde uzanıyor… Kumdanlı Fayı; Senirkent Ovası, Burdur’a giden hatta Fethiye’ye kadar uzanıyor…
***
“ÇÖKÜNTÜ” şeklinde gelişen “FAY”lar var. EĞİRDİR GÖLÜ ÇÖKÜNTÜ GÖLÜ, Yani; TEKTONİK GÖL. Kovada Grabeni; KOVADA ÇÖKÜNTÜ ALANI. Göller Bölgesindeki Isparta üçgeni de, jeolojik oluşumlar ve tektonik bindirmeler açısından bilim çevrelerinde dikkat çekilen bir alan. Çok büyüklükteki Depremler daha az görünüyor. Bunun nedeni de; FAY SİSTEMLERİNİN FARKLILIĞI. Genellikle çöküntü şeklinde bir fay sistemi var. Yani; Kara kitleleri, toprak kitleleri şeklinde.
Daha tehlikeli hat ise; Burdur – Kumdanlı Fay hattı, daha büyük ölçekte Deprem üretebilir.
***
Kuzey Anadolu ya da Ege Fay hareketinden sonra, GÖLLER BÖLGESİ’ ndeki Fay hatlarında da zaman içerisinde (=5 yıl – 10 yıl ) hareketlenme olabilir. (7.7 – 7.5) büyüklüğünde, yada 7’nin üstündeki bir büyüklükte deprem; GÖLLER BÖLGESİ İÇİN OLAĞAN DIŞI!!! Isparta’da – Eğirdir’de ufak tefek küçük depremler yaşadığımızı da anımsatalım.
***
Eğirdir Gölü, tarihte iki ayrı göldü. Yaklaşık 500 sene önce birleşti ve birçok yerleşim göl altında kaldı. MÖ 88 ve MS 50 yıllarında, bölgede iki büyük DEPREM oldu. Büyük bir olasılıkla ÇİRİŞLİ DAĞI üzerindeki büyük ÇÖKÜNTÜ, bu DEPREMLERDE olmuştur. YENİCE SİVRİSİ üzerindeki KALE; bu DEPREMLERDE yıkılmış ve bölgede çok büyük hasar olmuştur.
MS 177 yılında büyük bir DEPREM daha oldu EĞİRDİR GÖLÜ’nün KEMER BOĞAZI ve civarında. Şehir yerle bir oldu. Şehri yeniden imar etmek ve ayağa kaldırmak için ROMA FONLARI kullanıldı, İmparator ikna edildi. Böylece şehir imar edilerek ayağa kaldırıldı. EĞİRDİR BU DEPREMDEN BÜYÜK HASAR GÖRDÜ. Romalı İmparator CLADİUS’un adı şehre verildi. Eğirdir’in bir adı da; CLADİUS olarak anılır.
Şehri imar eden yani; İmparatoru ikna eden kişinin büstü de şehre dikilir. Şehre dikilen büst; büyük ve ünlü hatip ARİSTİDES’in büstüdür. Tunçtan yapılan bu büst; şu anda EĞİRDİR GÖLÜ’ NÜN SULARININ ALTINDA!!!
***
AKIN gazetemizin çok değerli ve de sevgili okuyucuları, GÖLLER BÖLGESİ DEPREM yazılarımızı sürdüreceğiz… Değerli hocamız, Jeoloji biliminin duayenlerinden, önceki ve uzun yıllar SDÜ Jeoloji Ana Bilim Dalı Başkanlığı yapan ve şimdi Ankara Üniversitesinde görevini sürdüren Prof. Dr. Muhittin GÖRMÜŞ ile Tarihi Coğrafyacı / Araştırmacı – Yazar Ramazan TOPRAKLI’ya katkılarından dolayı teşekkür ediyorum…
KAYNAKLAR:
- Ramsay (=Anadolu’ nun Tarihi Coğrafyası )
- Arundel (=Anadolu’ da Keşifler)
- Dr. Mehmet ERTAN YILDIZ / Akdeniz Ünv.Eski Çağ Tarihi Öğ.Üy.