Cafer Bulut’un
Projesi
“Eğirdir,
Beyşehir, Uluabat ve İznik Göllerinin Su-Sediman
Yapısı ile Makrofit, Bentoz, Plankton ve
Ekonomik Su Ürünleri Türlerinde Ağır Metal Düzeylerinin Araştırılması” projesi
Eğirdir
Su Ürünleri Araştırma İstasyonu
Müdürlüğünce hazırlanan “Eğirdir, Beyşehir, Uluabat ve İznik Göllerinin
Su-Sediman Yapısı ile Makrofit, Bentoz, Plankton ve Ekonomik Su Ürünleri
Türlerinde Ağır Metal Düzeylerinin Araştırılması” projesini tanıtan Proje
lideri Su Ürünleri Yüksek Mühendisi Cafer Bulut şu bilgileri verdi:
“Dünya
üzerinde olduğu gibi, ülkemizde de denizlerimiz kadar olmasa da, iç sularımızda
da, zaman zaman çok yönlü kirlenme tehlikeleri istenmeyen düzeylere
ulaşabilmektedir. Bu durum, ekosistem dengesini bozmakta, dolayısıyla fauna ve
flora üzerinde olumsuz etkileri görülmektedir. Bilindiği gibi yerkabuğunun
bileşenlerinden olan ağır metaller çeşitli yollarla canlı vücuduna
alınmaktadır. Doğal yollar ve endüstriyel atıklardan kaynaklanan etkilerle
serbest kalan metaller yer altı ve yerüstü sularına karışmaktadırlar. Ağır
metallere maruziyet, kirletilmiş sular ve kirletici kaynakların çevresindeki
atmosfer ve besin zinciri yoluyla olabilmektedir. Sucul ortama kirleticilerle
veya diğer yollarla intikal eden ağır metaller (Cu, Mn, Zn, Fe, Pb, Cd, Co, Cr,
Hg, vb.) ortamdan alınarak organizmanın hayati faaliyetleri için lüzumlu vücut
sıvısı, enzim, hormon, vitamin v.b. gibi yapıların ve biyokimyasal olayların
oluşmasında kullanılması için katalizör görevleri nedeniyle vazgeçilmez element
olarak önem arz etmektedir. Ancak, bunların organizma ortamında, belirli
sınırların altında veya üstünde bulunması halinde, fizyolojik aktiviteleri
üzerinde olumsuz yönde etkileri görülmektedir. Bu nedenle biyolojik hayatın
devamlılığı ve çevrenin korunabilmesi açısından sucul ortamlara deşarj edilen
metallerin toksikolojik araştırmaları büyük önem taşımaktadır.
Eğirdir
Gölü içme suyu havzası, turizm ve balıkçılık gibi ekonomik ve ekolojik
açılardan ülkemizin en önemli tatlısu kaynaklarının başında gelmektedir. Bu
proje kapsamında kurumumuz sorumluluk sahası içinde bulunan ve Türkiye’nin en
büyük 2. tatlısu gölü Eğirdir, Gölü ve gölü besleyen derelerin su ve sediment
örneklerinde ayrıca sucul canlıların besin zincirinde yer alan makrofit,
bentoz, plankton, balık (kas) ve kerevit (et) örneklerinde ağır metal
analizleri yapılacak ve Eğirdir Gölü ağır metal dinamiği belirlenmeye
çalışılacaktır.
Mevsimlik
yürütülecek projede Eğirdir Gölü’nden 25 noktadan su ve sediment örneklemesivle
13 farklı noktadan dere örneklemeleri gerçekleştirilecektir. Ayrıca belirlenen
lokasyonlardan plankton, makrofit ve bentoz örneklemeleri gerçekleştirilecek
olup 3 farklı istasyondan ise balık ve kerevit örneklemesi yapılacaktır.
Çalışma kapsamında Eğirdir Gölü’nde Sazan (Cyprinus carpio), Sudak (Sander
lucioperca), Havuz Balığı (Carassius gibelio), Gümüş (Atherina boyeri) ve
Kerevit (Astacus leptodactylus) türlerinde örneklemeler gerçekleştirilecektir.
Proje
sonucu ile Eğirdir Gölü’ndeki ağır metal dinamiği hem su ve sucul canlılar hem
de insan sağlığı açısından değerlendirilecek ve kirletici unsurların eşik
seviyelerine yaklaşıp yaklaşmadığına göre risk analizleri yapılacaktır. Ayrıca
su, sediment ve sucul besin zincirinin farklı trofik seviyelerindeki canlıların
ağır metal eşik seviyeleri belirlenerek sürdürülebilir ve sağlıklı bir göl
yönetimine katkı sağlanmış olacaktır. Ülkemizin 2.büyük doğal tatlısu gölü olan
Eğirdir Gölü ile ilgili toplumda çıkan farklı şüphe ve anlayışlar proje
sonuçları ile aydınlatılmış olacaktır. Proje çıktıları başta Bakanlığımız başta
olmak üzere, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı,
Üniversiteler ve Yerel Yönetimlerle paylaşılarak mevcut veya oluşabilecek
sıkıntıların bertarafı için önlemler alınmasına katkı sağlayacak, ilgili
kuruluşlara güvenilir veriler temin edilecek ve ilgili kuruluşların karar verme
süreçlerine katkıda bulunacaktır”