-62-
9.BÖLÜM
SONUÇ:
İnsanı anlamak kolay olsaydı, bugün özü insan olan problemleri ya da sorunları çözmüş olurduk. İnsanı anlamayı 21. Yüzyılda hala sürdürüyoruz. Ancak bugün büyük bir mesafe katedilmiştir. İnsan özü ile çevresiyle etkileşimde olan bir varlıktır. Sürekli gelişen, öğrenen hatta kendisini çözmeye çalışan dinamik bir canlıdır. İnsan mücadelecidir. Milyonlarca yıl (2-3 milyon yıl) önce var olmuş, yüz binlerce yıl (200-300 bin yıl) önce kendini bulmuş, elli bin yıl önce çevreye açılmış hala kendini aşmaya çalışan bir türdür. Sürekli hayatta kalma ve üreme içgüdüsü ile var olmuş, zorluklar karşısında evrilmiş, dili ile diğer canlılardan ayrılmış müstesna bir varlıktır. Topluluk oluşturmuş, avcı toplayıcılıktan (yaklaşık on bin yıl önce) tarıma geçmiş, yeri gelmiş savaşmış, yeri gelmiş kendi kültürünü oluşturmuş, mutlu olmanın yolunu araştırmış insan.
İnsan önce çevresini tanımaya çalışmış, keşifler yapmış, yeni yerler araştırmış, diğer canlı türleri üzerinde hakimiyet kurmuş ondan faydalanmıştır. Dünyayı anlamaya çalışmış, seyahatler yapmıştır. Nesneleri kullanmaya başlamış, onların yapısını, ilişkilerini, etkileşimlerini bulmuştur. Yarım yüzyıl önce maddenin yapısını oluşturan atomları, kütle enerji, enerji kütle dönüşümünü anlamıştır. Bundan sonra evreni anlamak için uzaya seyahatler yapmış, yıldızları, güneşi gözünün önüne getirmiş, evrenin var oluşunu anlamaya çaba göstermiş Cern deneyini gerçekleştirmiştir. Daha sonra bilgiye olan açlığı, bilgiyi kullanma ihtiyacı, makine insan gibi düşünebilir mi? sorusunu sormuş, bilgisayarı ortaya çıkarmıştır. Hatta bilgisayar insan olabilir mi? sorusunu ortaya atmış, sibernetik ve yapay zeka kavramları ortaya çıkmıştır.
İnsan, kendini anlamayı yüzyıllardır sürdürmüş, felsefe, anatomi, psikoloji ile davranışlarını analiz etmiş ama insanı anlama ancak 21. yüzyılın başlarında insan DNA’sının çözülmesi ve insan beyninin anlaşılmasıyla kendi kendini çözümlemede büyük bir aşama kaydedilmiştir. Bu devam edecektir. 21. yüzyılı şekillendiren de bu olacaktır.
İşte bu çalışma (kitap) bilgisayar, yapay zeka beyin ilişkisi ve tecrübe insanı anlama, kendini anlama çabalarının ürünüdür. İnsan sormadan edemiyor? Şu anda insanın bildikleri, evrendeki bilinenlerin yüzde dört’üdür. İnsan kendi türüyle savaşmadan yezde doksanaltı’yı öğrenmek için işbirliği içerisinde çaba gösterse daha mutlu olmaz mı?
EKLER:
1) Stephen Hawking – Leonard Mladinow
Zamanın Daha Kısa tarihi
2) Michael Shermer
İnanan beyin
3) Begüm Akman – Taner Tuncer
Yaşamın Şifresi – İnsan Genom Projesi
4) Mark Solms – Oliver Turnbull
Beyin ve İç Dünya
5) Lıonel Tiger – Michael Mc Guire
Tanrı Beyni
6) Glenn D. Wilson & Chris Mc Laughlinn
Aşk bilimi
7) Paul Bloom
Hazın Bilimi
8) Dr. Nancy C. Andreassen
Yaratıcı Beyin
9) Andrew Koob
Düşüncenin Kökeni
10) Robert Winston
İnsan İçgüdüsü
11) Leonard Mlodinow
Subliminal
12) Dr. Bruce H. Lipton
İnancın Biyolojisi
13) M. Barış Muslu
Yıka Beynini
14) Jonah Lehrer
Karar Anı
15) David Eagleman
Incognito – Beynin Gizli Hayatı
16) Abdurahman Aktümsek (çeviri)
İnsan Fizyolojisi
17) Ernest W. Kent
The Brains Of Men Machines
18) Robert Aunger
Memetik Evrim
19) Prof. Dr. Süheyla Ünal – İnönü Üniv.
Sunular
20) Prof. Dr. Vasif Vagifoğlu
Yapay Zeka
21) Prof. Dr. Burhan Karaçay
Yaşamın Sırrı DNA
22) Matt Rıdley
Genom
23) Robert Levine
Zamanın Çoğrafyası
24) Derek Bickerton
Adem’in Dili
25) Miquel Nicolelis
Sınırların Ötesi
26) Richard Lewontin
Üçlü Sarmal
27) John Brockman
Zihin
28) Richard M.Restak
Akıl (Kullanma Kılavuzu)
29) Doğan Cüceloğlu
Damdan Düşen Psikolog
30) Tanju Sürmeli
Nörofeedback
31) Dr.James W.Pennebaker
İçinizi Dökün
32) Louise Barrett
Beynin ötesi
33) Nancy Andereasan
Cesur Yeni beyin
SÖZLÜK
. npn, pnp transistör tipleri 1. Bölüm elektronik beyin
. cpu bilgisayar merkezi işlem birimi 1. Bölüm mikrobilgisayar
. control unit bilgisayar denetim birimi 1. Bölüm mikrobilgisayar
. registers bilgisayar geçici saklama birimi, yazmaç 1. Bölüm mikrobilgisayar
. main memory bilgisayar ana bellek 1. Bölüm mikrobilgisayar
. disk bilgisayar manyetik sabit depolama birimi 1. Bölüm mikrobilgisayar
. printer bilgisayar yazıcı çıktı birimi 1. Bölüm mikrobilgisayar
. rs232 uç ile bilgisayar arasındaki iletişim standardı 1. Bölüm mikroişlemci-bilgisayar
. oksipital lob görme duyusunun değerlendirildiği beyin lob 2. Bölüm beynin yapısı
. laktaz süt ürünlerini sindirememe durumu 2. Bölüm genler
. limbik sistem duygu durumlarının değerlendirildiği sistem 2. Bölüm genler
. neokorteks beyin kıvrımlarından oluşan kabuk bölgesi 2. Bölüm genler
. homebox gen anotomik gelişmeyi başlatan dna dizileri 2. Bölüm genler
. serotonin beyin sapı rafe çekirdeğinden salınan hormon 2. Bölüm genler
. sry geni cinsiyet y geni 2. Bölüm genler
. kortizol böbrek üstü bezinden salınan stres hormonu 2. Bölüm genler
. nt, gf nt:nörotrofik, gf:growht factor sinir büyüme f. 2. Bölüm genler
. prefrontal korteks beynin ön alın bölümü 3. Bölüm beynin kullanma kıla.
. entropy enerji korunumu ile ilgili termodinamik yasa 3. Bölüm beynin kullanma kıla.
. vezikül sinir hücre kimyasallarının salındığı kese 3. Bölüm beynin kullanma kıla.
. nörotransmitter sinir hücrelerinden salınan kimyasal iletici 3. Bölüm beynin kullanma kıla.
. postsinaptik sinir hücre aksonunun sinir hücresi ile bağ. 3. Bölüm kimyasal haberciler
. aksiyon potansiyel sinir hücresinin elektriksel boşalım eşiği 3. Bölüm kimyasal haberciler
. glia hücreleri beyin sinir destek hücreleri 3. Bölüm kimyasal haberciler
. locus ceruleus nöropinefrin hormonunun salındığı çekirdek 3. Bölüm kimyasal haberciler
. basal ganglia beyin sekreteri (ince hareket ayarı) 3. Bölüm kimyasal haberciler
. oksitoksin hipofiz bezinden salınan bağlanma hormonu 3. Bölüm beyin ve hormonlar
. vazopressin hipofiz bezinden salınan bağlanma hormonu 3. Bölüm beyin ve hormonlar
. analjezi ağrı yitimi-sürekli ağrı duygusu 3. Bölüm temporal lob işlev.
. working memory işlem belleği-geçici bellek (5-7 uyaran) 3. Bölüm temporal lob işlev.
. forniks iki beyin yarımküresi arasındaki band. 3. Bölüm limbik sistem
. rem hafif uyku dönemi (göz hareketli) 3. Bölüm basal gangliyonlar
. bdnf beyin destekli nörotrofik faktör (sinir büyüme) 3. Bölüm bellek
. longtermmemory uzun dönemli bellek (hipokampüs gibi) 3. Bölüm bellek
. adezyon molekül. Hücre ile matriks arasındaki ilişki molekülleri 3. Bölüm düşünce
. nörotrofin sinir büyüme faktörü (nt-3 gibi) 3. Bölüm düşünce
. presinaptik sinir hücreleri arasındaki bağlantı 6. Bölüm kortikal bağlantılar
. multitasking çoklu görev işletimi (bilgisayar işletim sis.) 8. Bölüm beyin-bilgisayar arayüzü