UYDU OLMAK
Bir bahar akşamı, Akdeniz’in güzel kenti Antalya’ya gün batımında Çubuk Bel’inden inerken, ay; olağanüstü güzelliğiyle Toroslar silsilesinden iki tepenin arasında sanki 40 ya da 50 cm çaplı büyükçe bir resim tuvalinin üzerinde belirecekmiş gibi görünüyordu. Aradan biraz zaman geçti, aynı ay, Konyaaltı’nda aynı resim tuvalinin üzerine olduğu yerde sanki küçülerek 10 cm çap ile yansımıştı. Çarşaf gibi deniz üzerinde yakamozlar belli belirsiz fotoğraf makinesinin karesinde sanki parlamıyordu. Nasıl olabilir di? Seçkin’e baktım sanki ay, rotasından uzaklaşmış gibi görünüyor dedi. Bir algı yanılması vardı.
Beyin bunu niçin yapar? Uzak mesafelerdeki diğer nesneleri uyum haline getirir. Gözün Fovea’sına giren odaklanan (merkeze alınan) nesne, diğer nesnelerle boyutları tuvale yansıtır gibi uyumlu hale getirir. Yani boyutlarını dengeler. Aslında büyük uzaklıklar yanında 10 ya da 20 km uzaklık konuşmak pek önemli değildir. Beyin görsel algılamaları, beyin mimarisi (devreleri) içinde yorumlar. Görme üzerine yaklaşık 30 modül (/devre) vardır. Kimisi şeklini, kimisi rengini, kimisi konumunu saptar. Daha sonra bu ayrı modüllerde işlenen görüntüler beynin alın lobunda, frontal kortekste birleştirilip 600-1000 msn (1 sn)’de değerlendirilir ve biz farkında oluruz.
Böyle bir havada dünyanın uydusu ay; bu şekilde görünüyor, acaba güneş sisteminin diğer uyduları nasıl görünüyordu. Gökyüzüne baktığımızda Jüpiter ve Venüs bir yıldız gibiydi. Uyduların dünyadan görünen belli evreleri vardır. O gün mayıs ayının ortalarına doğru Venüs ile Jüpiter birbirine yakın olarak çıplak gözle görülebiliyordu.
Üzerinde yaşadığımız dünyanın güneşe uzaklığı 148000000 km. Jüpiter aslında bir gaz bulutu, güneşe uzaklığı 780000000 km. Yüzölçümü 61000000000 km 2. Venüs’ün güneşe uzaklığı 110000000 km. yüzölçümü 476000000 km 2. Dünya gibi venüs’te taş ve toprak gibi katı yüzey alanına sahip.
Bu günlerde Mars’ta hayat var mı yok mu? Araştırılıyor. Mars’ın yüzeyine araştırma istasyonu indi. Mars’ın güneşe uzaklığı 230000000 km. yüzölçümü 112000000 km 2. Antalya Akdeniz Üniversitesi kampüsünde Tübitak’ın bir gözlem evi var. Seçkin’in kartıyla gözlem evine gittik. Venüs ile Jüpiter’i inceledik. Venüs aşkını bulamamış yarım ay gibi görünüyordu. Uydularıyla (3 uydu) birlikte parlak olan jüpiter’in ortasında gaz bulutu halkaları vardı. Çapları 60 cm olan 2 aynalı teleskopla incelemiştik harika görünüyorlardı.
Başlangıçta evren büyük patlama ile daha sonra şişerek mi oluştu? Bu soruların cevapları aranıyor. Uzay araçları gönderiliyor, büyük patlamadan kalan mikrodalga ardalan ışınımları uzayda toz ve gaz bulutu üzerinde araştırılıyor. Dünya bilim üzerine çalışıyor.
Araştırılacak o kadar çok bilinmeyen var ki, merak ediyorum birbirimizi yemeden huzurlu bir dünya yaratabilir miyiz.