GÜNLERİMİZ FARSÇA

                Sayın okuyucularım, 09.08.2017 tarihli “Akın” gazetemizde çıkan “Biraz Arapça Eğlence” başlıklı yazımda burç adlarından söz etmiştim. Okuyucularımın beğenisini kazanan bu yazımdan sonra Türkçede kullanılan gün adlarından söz etmek istiyorum.

                Ancak Türkçe gibi görülen gün adlarının Türkçe olmadıklarını göreceksiniz.

                Pazar:

                Sözcük “ba-zar” şeklindedir. “ba” yemek anlamında olup “zar” da yer anlamındadır. “bazar” yemek yenilen yer anlamına gelmektedir. Diğer bir söyleyişle yiyecek içecek yer anlamı, bugün yiyecek ve içeceklerin satıldığı yer anlamını kazanarak sözcüğün ana (temel) anlamına yakın anlam kazandırılmıştır. Ayrıca “zar” sözcüğü “ilk gün” anlamını da taşıdığından haftanın ilk günü “Pazar” olarak kabul edilir.

“Pazartesi” sözcüğü haftanın ilk günü olmayıp dünyanın birçok ülkesinde haftanın ilk çalışma günüdür. Haftanın ilk günü ile çalışma ilk gününü birbirine karıştırmamak gerekir.

                Pazartesi:

                Bu sözcük birleşik bir sözcüktür: Pazar- ertesi. Pazarın arkasından gelen gün anlamındadır.

Salı: İbranice bir sözcük olan “Salı” üçüncü gün anlamındadır.

                Çarşamba:

                Bu sözcük “çar” ve “şenbe” şeklindedir. Tavla oynayanlarımız tavla sayılarını bilirler. Yek(1), dü(2), se(3), çehar(4), penç(5), şeş(6)  şeklinde devam eden sayıların hepsi Farsçadır. Dört sayısı olan “çehar” zamanla kısalmaya uğramış ve “çar” şeklinde söylenmeye başlanmıştır. “şenbe” sözcüğü “gün” demek olup İbraniceden Farsçaya geçmiş bir sözcüktür.  Sözcükleri birleştirirsek “çar + şenbe”, “Çarşamba” olup “dördüncü gün” anlamındadır.

                Hazreti İsa’nın çarmıha gerilmesindeki “çar +mıh” sözcüğü de birleşik bir sözcüktür. Hz. İsa iki eline ve iki ayağına olmak üzere dört mıh(çivi) ile işkenceye uğramıştır.

                Perşembe:

                Sözcük, “penç(5)” anlamını ile “çarşanma” sözcüğündeki gibi “şenbe” sözcüğünün birleşmesi ile oluşmuştur.

                Perşembe,  “penç(5) sözcüğü,” şenbe” sözcüğü ile birleşirken Türkçede söylenme zorluğu ile karşılaşmıştır: “penç+enbe”. Türkçe, kolaylığa giderek bu sözcüğü “perşenbe” şeklinde söylemiştir.

Sözcük önceleri “perşenbe” iken Türkçe niteliğe uyarak “Perşembe” şekline girmiştir.” Anbar” sözcüğü de zamanla “ambar” şeklinde; “can-baz”, “cambaz” şeklinde söylenmiştir.

                Cuma:

                Cuma sözcüğü Arapçadır ve köken olarak “cem” sözcüğünden gelir ve “toplanmak-toplamak” anlamını içerir. Bilindiği gibi Cuma namazları Müslümanların haftada bir toplu olarak kıldıkları namazdır.

                Cumartesi:

                “Cuma” ve “ertesi” sözcüklerinin birleşmesi ile oluşmuştur ve cumanın arkasından gelen gün demektir.

                Sayın okuyucular, Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tabelalarda, sokaklarda ve meydanlarda Türkçe adlar konulması görüşünü Türkçenin korunması anlamında yürekten destekliyorum.  Bunu günlük kullandığımız diğer sözcüklerde de uygulayarak Türkçeyi yabancı sözcükler akımından kurtarma çabamız da olmalı. Fakat öyle sözcükler var ki bunlar her ne kadar yabancı olsalar dahi Türkçeleşmişler.

                Hafta adları da Farsça ve Arapça olmasına rağmen dilimizden atmamız pek mümkün değil.  

Bu Haberi Paylaş

Yorum Yap