GÖL ÇALIŞTAYI’NIN DERİN ANALİZİ
Zeki TARHAN – ANKARA
BÖLÜM : 4
Yazı dizimizin bu bölümünde, “Eğirdir Gölü ve Su Seferberliği Çalıştayı” nın, “Tarımsal Üretim ve Sulama ( Sulama Faaliyetleri, Tarımsal Üretim ve Alternatif Ürün Çeşitliliği, Kullanılmış Suların Yeniden Kullanımı, Arıtma Alternatifleri ) konu başlıklı 2 No’ lu YUVARLAK MASA TOPLANTISI’ n dan çıkan MANİFESTO içeriğindeki ( 11 ) sorun ve bu sorunların çözüm önerilerini paylaşacağız… Ve tabii ki sonrasında, TARHAN tarzıyla DERİN ANALİZİ’ ni yapacağız… Haydi başlayalım:
1 – Eğirdir, Gelendost ve Senirkent ilçelerinde su tüketimi fazla olan meyve türleri içerisinde ELMA ilk sırada yer alıyor. ( günlük dekara 5,5 ton su, gölden alınan suyun %48’i ELMA için kullanılıyor ). Çok su tüketen sebze türleri içinde ise BARBUNYA, ŞEKERPANCARI vb. yer almaktadır.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Yeni elma üretim alanlarına izin verilmemesi, mevcut elma bahçelerinde suyun etkin kullanımına yönelik çalışmaların yapılması. Çok su tüketen sebze ve tarla bitkilerinin üretiminin azaltılması, su tüketimi az olan alternatif ürünlerin yetiştiriciliğinin teşvik edilmesi ( Örneğin; ÜZÜM, BADEM vb.)
2 – Sulama planlama alanlarının dışında tarımsal faaliyette bulunulması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Eğirdir gölünden sulama yapan projelerde, şebeke dışı alanların sulanmasıyla ilgili kısıtlama getirilmesi.
3 – İzinsiz açılan KUYULAR!!!
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Açılan su kuyuları için SU SAATİ uygulamasına geçilmesi ve / veya KOTA konulması!!!
4 – Salma sulama gibi “VAHŞİ SULAMA” uygulamalarının hala daha yapılıyor olması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Sulama sistemlerinin modernize edilmesi, hassas sensor teknolojilerinin kullanımı, kapalı sulama sistemlerine geçilmesi, buharlaşmanın azaltılması amacıyla, sulamaların geç saatlerde (gece) yapılması ve etkin su kullanımı ile ilgili üreticilerin bilinçlendirilmesi. Bu konu ile ilgili olarak, “DEMONSTRASYON BAHÇELERİ” nin kurulması, bu sayede üreticinin sistemlere veya uygulamalara geçişinin hızlandırılması ve %50 su kullanım desteğinin devam edilmesi…
5 – Mevcut sulama tesislerinin rehabilite edilememesi.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Rehabilitasyon projelerinin ivedilikle hayata geçirilmesi.
6 – Tarımsal faaliyetler nedeniyle, havza içerisinde PESTİSİT ve KİMYASAL GÜBRE kullanımıyla oluşan KİRLİLİK!!!
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Tarımsal faaliyetler nedeniyle ortaya çıkan PESTİSİT ve KİMYASAL GÜBRE kirliliğinin önlenmesine yönelik çalışmaların yapılması.
7 – Kurumlar arasında, mevcut mevzuattan kaynaklı yetki kargaşasının olması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Kurumlar arasında mevcut mevzuattan kaynaklı yetki kargaşasının giderilmesi.
8 – Özel Hükümlerde su kullanımı ile ilgili REVİZYON ihtiyacı.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Eğirdir gölü özel hükümlerinde belirtilen sulamalarda, su kaynaklarındaki yetersizliklerin olduğu ve bununla ilgili çözüm üretilmesi ve revizyona gidilmesi.
9 – 2024 yılında yapılacak olan %50 su kısıtının verime ve kaliteye olumsuz etkileri.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : %50 kısıtlı sulamanın yetiştiriciliği yapılan türler üzerindeki ekonomik etkilerin belirlenmesi ile ilgili çalışmaların yapılması.
10 – Bahçe yönetimindeki ve uygulamalardaki hatalar.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Buharlaşmanın azaltılması için, toprak işleme tekniklerinin geliştirilmesi, malç uygulamaları ( toprak yapısı ve fare popülasyonu göz önünde bulundurulmalı ) ve toprak altı sulama sistemlerinin kullanılması, suyun etkin kullanımı için seyreltme ve yaz budamalarının zamanında yapılması.
11 – Alternatif su kaynaklarının yetersizliği.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Arıtılmış suların kullanımı, örneğin; evsel ve tarımsal atıkların kullanımı ( Bu atık suların kullanılabilmesi için belirli aralıklarla analiz edilmesi gerekiyor. ) Arıtılmış atık suların ve yağmur sularının, endüstriyel alanda kullanımının yaygınlaştırılması.
***
TARHAN’ IN DEĞERLENDİRMESİ / DERİN ANALİZ
Bugün; Elmadan önceki ÜZÜM BAĞLARIMIZ’ ın özlemini çekerken, üzüm asmalarına tulumba ile GÖKTAŞ püskürtürken, torba içinde toz kükürt serpiştirirken asmalara, “EĞİRDİR GÖLÜ’ nü kirletmez, fakir – fukaranın hayvansal protein kaynağı olan ve “Atıve / çekive gavinne” özdeyişi ile özdeşleşmiş kavinne balığı ile büyüyen çocuklardık biz. Bugün ise Heyhat!!!
Bir sezonda 30’ u aşan Tarımsal ilaçlarla hem balıklarımızı zehirliyor, hem gölümüzü öldürüyorduk!!! Bakanlık temsilcileri ve bilim insanlarımız; “Tarım ilaçlarını 5’e indirin” uyarısını yaparlarken bizler, bu uyarıları ıskalıyor ve de umursamıyorduk!!! Göl havzasına ticari elmacılığı getiren Halil ÜSTÜN bile, sürecin buralara evrileceğini belki de tahmin edemedi. Ve bizler; vahşi kapitalizmin KÂR faktörünü, vahşi sulama ile harmanlamış, Tarım ilaçları lobisine teslim olmuş bir toplumsal kesim olarak anılacak ve torunlarımıza bu acı gerçeği anlatamayacaktık!!!
Dilimizde tüy bitmişti, kaçak / kayıt dışı derin sondaj kuyularının kapatılmasını söyleye söyleye!!! Artık; gölün altından su çekiyorduk…Ve gölü bitirdik!!! “7 kocalı Hürmüz” dedik eşgüdümsüzlüğe!!! Konya Ovası Sulaması ve KOP!!! Onlar da diyor ki; “…Siz yine iyi, biz ise 17 kocalı Hürmüz’üz!!!” Ve Obruklar!!! Ve Beyşehir gölü!!!
***
…Evet, TARHAN daha ne söylesin?!!! İşimiz, Yine Eğirdir Gölü Özel Hükümlerine kaldı!!! DEMİREL Eğirdir’ geldiğinde, zamanın Belediye başkanına şunu demişti: “…Söyle bakalım Reis ne istiyorsun? Reis yanıt veriyordu: “Hiçbir şey istemiyoruz efendim, sadece Eğirdir Gölüyle ilgili ÖZEL HÜKÜM çıkarılmasını istiyoruz”
YARIN : ÜÇÜNCÜ YUVARLAK MASA MANİFESTOSU