Başkan Bey’e Kıyı KomşudanBir Mektup
Atalarının anlattıkları: Isparta Müslümanlığının hoşgörüsünü, dayanışmasını Kanal32’yi, Isparta gazetelerini izleyerek Başkan Başdeğirmen’in Isparta, çevresindeki sevgi, dayanışmasını özlem ve gıptayla izlemekteler.
Âdeta Başkan Başdeğirmen’i içlerinde sevgi saygı hissiyle; BÜYÜK ATA gibi görmekteler!
Bunlar bir zamanlar Osmanlı Isparta’sının Yunanistan’da oturan bir buçuk milyon nüfuzlu Isparta-Burdur Rumları ile Kanada da oturan Isparta Acemleri (Ermenileri)!
Yüzlerce yıl Isparta şehrinde bir, beraber yaşamışlar. İslami dokuya uyum sağlamışlar. Zaman zaman Isparta halkının gösterdiği hoşgörülü yaklaşım karşılığını bulmuş. 1923’e kadar Ispartalı Rum ve Acem (Ermeni) erkekler Müslümanlarla omuz omuza Cuma’ya durmuşlar.Bayanları da Müslüman evlerinde okunan mevlitlerde Allah’a âmin eli açmışlar.
Osmanlı toplumunun birlikteliğini, Müslüman, Hristiyan dünyasına onurlu duruşlarını göstermişler. Gönüllü Rum ve Acem gençleri Çanakkale'de Türklük, Müslümanlık için baş verirken; kızları da Isparta'da halı ilmikleriyle Osmanlı bütçesine güç vermişler.
İşte onlardan bahsediyorum. Şimdilerde en ala dini nasihatçılarımızın bile veremedikleri İslam adaletini, barışını, yurt sevgisini Osmanlı Müslüman erkekleri, bayanları komşuları olan Rum, Ermeni erkek ve bayanlarına usulünce vermişler. Şimdi ikinci yurtları Yunanistan’da, kanada’ da ise unutamadıkları İslam’ın hoşgörüsünü, Isparta’yı, Ispartalıları arar olduklarıdır.
***Isparta Merkez, Gönen, Barla, Eğirdir Nis, Adada Avşar (Gelendost) da birlikte yaşadığımız Lozan Mübadili Rum torunlarından Belediye Başkanı Şükrü Başdeğirmen’e bir mektup var!
Mektubu yazan Yunanistan’ın tanınmış akademisyen yazarlarından Stavros Kaplanoğlu. Babası Pandelis Kaplanoğlu. 12 yaşında Lozan Mübadil Göç yasası gereği Isparta şehrinden Yunanistan’a götürülmüş. Osmanlı dönemi Isparta Ülkeroğulları sülalesinden. Evleri şimdi vefat eden Ispartalı eski Jandarma Genel Komutanı Şener Eruygur’un çocuklarına geçmiş. Ülkeroğulları’nın eski evleri Turan mahallesinde hala ayakta sayılır. Baba Pandelis Gülyağı, Afyon Sakızı, Kök boya (Kitre) dış satımcısı imiş.
Baba Pandelis 1978 de Yunanistan Kozani şehrinde vefat etmiş. Hani şu II. Abdülhamid ‘in Adana Kozan’dan sürgün ettiği Kozan Ermeni, Rumlarının yaşadıkları Osmanlı şehrindeler. Senirkent İllegüb (Uluğbay) Alevi medresesinden mezun Müslüman Âlimlerinden Şeyh Memi’nin medresesinin bulunduğu şehir Kozanişehri. Amca ise Isparta’da ilk defa belediye eczanesini açmış. Her yıl Tarım Fuarı yapılıyor. 1904’te Isparta Valisi İsa Parlak ile zamanın ITSO Başkanı Eyüp Avcular bu fuara davet edilirler. Stavros Bey ‘in konuğu olurlar.
***
Oğul Yazar Stavros Kaplanoğlu Türk soyadını Yunan nüfus makamlarına da tescil ettirmiş. Kendileri Yazarlığın, Türk şehri Ispartalı’lığın verdiği gururla: “Ben Türk şehri Isparta’dan geldim. Sparta (Isparta) benim şehrim olduğu kadar atalarımın kemiklerinin, ruhlarının bulunduğu kültürel memleketim” demekteler. Bir buçuk milyonu bulan Isparta-Burdur Rumve Acemleri (Ermeni) Osmanlı torunları ile birlikte Isparta gazetelerini, Kanal32’yi izlemekteler.
Yazar Ağabey arkadaşım Stavros Selanik ile Kozani şehirlerinde dönüşümlü oturuyor. Ortodoks yani Müslüman olmamalarından dolayı Yeni Türkiye Cumhuriyeti Anadolu topraklarında bulunan Gayrımüslim insanları 1923’lerde göçe tabi tutulmuşlar. Müslümanlığı daha önce seçen Isparta Rum ve Ermenilerinden bazı aileler ise Isparta’da kalmışlar ama hepsi 1940’larda İzmir’e göç etmişler.
***
Küçük şehri imarlı hale getiren büyük insan anlamında: “Mikronezya Sapartan Şehri Belediye Başkanı…” diye başlayan mektubunda Şükrü Başkan’ın kalıcı hizmetlerini övmekteler.
Mektubu benimle gönderen yazar Stavros Kaplanoğlu’nun yazdıkları ile Başkan Başdeğirmen’in hizmetleri halka mal olduğundan; hoşgörüsüne dayanarak mektubun içeriğini konu ettim. Başkan Bey beni affetsin! Başkan Bey’e karşı bir defalık hata yapayım dedim! Özel mektubunu yayınlıyorum.
Mektupta Osmanlı torunu Stavros kendini, sülalesini tanıtıyor kısaca. Yazar Kaplanoğlu yazdıkları son kitaplarından iki tanesini benimle gönderdiler. Isparta’nın tarihi, ticari ve kültürel yönü kitaplarında anlatılmış. İlerde kitapların içeriğini anlatacağım.
Mektubunda bakın ne diyor Yazar Stavros Kağlanoğlu:”…Farklı dini inançların ayıramadığı, uyum içinde yaşayan ve birbirlerine destek olan, sevinç ve üzüntülerini paylaşan, aynı duygulara sahip insanların yaşadığı..” bir zamanların Isparta’sından bahsetmekteler.
Mektubun devamını da yine Başkan Bey’in hoşgörüsüne sığınarak sizlerle paylaşıyorum.
Araştırma: Bayram AYGÜN -20224 -Isparta