“AKP” Mİ, “AK PARTİ”
Mİ?
2012’den beri Adalet ve Kalkınma
Partisi’nin kısaltma biçimi tartışma konusu oldu.
Partinin “AKP” ve “AK Parti”
şeklindeki her iki kullanımı da toplumda kullanılıyor. İsteyen “AKP” isteyen
“AK Parti” diyor; ikisi de Adalet ve Kalkınma Partisi’ni ifade eder.
“AK Parti” kısaltması 2012 tarihindeki tüzük değişikliği
ile kabul edilmiştir. Bu tüzükten önce “AK Parti” şeklinde bir kısaltma yoktu,
“AKP” kısaltması vardı.
İçişleri Bakanlığı’na sunulan 2012
tüzüğünün “Genel Esaslar” bölümünde,
Madde 1- Partinin adı Adalet ve
Kalkınma Partisi’dir.
Madde 2-Partinin kısaltılmış adı
“AK Parti” şeklindedir.
maddeleri yer alır.
Partinin “AK Parti” şeklindeki yeni
kısaltması 2012 Tüzük Değişikliği’nden sonradır. Kısaltma, Türkçe “Kısaltmalar”
konusuna göre “AKP” kısaltması doğru olanıdır.
Bir kez daha söylüyoruz, toplum
her ikisini de kullanmaktadır ve kimseyi tercihi yönünden zan altında tutamayız.
Yani sen niye “AKP” diyorsun, sen niye “AK Parti” diyorsun diye ayırmıyoruz.
Bu, toplumun tercihidir.
Ancak bu noktada her iki
kullanımdan hangisi Türkçeye uygundur? Bunu açalım. Öncelikle Türkçenin kurallı
bir dil olduğunu unutmamalıyız. Özellikle yazı birliği şart. Herkes kafasına
göre Türkçeyi şekillendiremez; yoksa yazı birliği ortadan kalkar; karışıklık
başlar. Kısaltmalar da böyledir. Türkçede kısaltmaların çeşitleri vardır. Türk
Dil Kurumu “Yazım(İmlâ) Kılavuzu” nun “Kurum ve Kuruluş Adlarında Kısaltmalar”
maddesine göre kurum ve kuruluşların kısaltmaları ilk harflerinin büyük yazımı
ile olur. Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni (TBMM) şeklinde kısaltır ve bu
harflerle meclisi ifade ederiz. Ayrıca, Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi
gibi kuruluşların kısaltmalarını ilk harflerini yan yana getirdiğimizde “TEDAŞ”
biçiminde kelime halinde okur ve kuruluşu ifade ederiz.
Yukarıdaki bu iki örnekten yola
çıkıldığında Adalet ve Kalkınma Partisi’nin kısaltması, ilk harflerinin büyük
yazımı ile “AKP” şeklindedir. Bu, Türkçeye uygun kısaltmadır. “AK Parti”
şeklindeki kısaltma ise, kimse kusura bakmasın, Türkçeye uygun bir kısaltma
değildir. Bu kısaltmada “AK” şeklinde bir kelime karşımıza çıkıyor ki eğer bu
“Adalet ve Kalkınma” kelimelerinin kısaltması ise ardından gelen “Parti”
kelimesinin de kısaltması olan “P” harfinin yazılması gerekir. Yoksa bir kurum
veya kuruluşun kelimelerinin bir kısmını kısalt diğer kısmını kısaltma,
şeklinde bir kısaltma olmaz. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin kısaltmasını “AK Parti”
şeklinde yaparsanız partinin adını “Adalet ve Kalkınma” kavramından
uzaklaştırıp “AK” kelimesi ile partiye “ beyaz, temiz, saf” anlamını yüklemiş
olursunuz ki anladığımız kadarıyla partinin adını bu adla özleştirmek isteği
var. O zaman da partinin adı “Adalet ve Kalkınma Partisi” mi yoksa temiz beyaz
bir parti anlamını içeren “AK Parti mi?” ikilemine düşeriz ki bir partinin tek
bir anlamı olur iki ayrı anlamı olmaz.
Bu yüzden ben yazılarımda ve
söylemlerimde adı geçen partinin Türkçeye uygun olan “AKP” biçimini
kullanıyorum. Dolayısıyla ben bazılarınca “AK Parti” şeklindeki söyleyişlerine
nasıl tercih olarak görüyorsam onlar da benim Türkçeye uygun olan kullanışıma
saygı duymalıdır.
Yeri gelmişken, daha önce
uyarmıştım ve AKP merkezine de başvurmuştum, bir kez daha uyarmada bulunmak
istiyorum. Dikkat edilirse AKP’nin afişlerinde, broşürlerinde, “Herşey Türkiye
için” şeklinde bir kullanım vardır. Buradaki “her şey” bitişik değil görüldüğü
gibi ayrı yazılmalıdır. “Her” kelimesi ihtimal anlamını içeren ihtimal zarfı
olan “herhalde” ile kişi çokluğunu anlatan belgisiz zamir olan “herkes” kavramlarında
bitişik yazılır. “Her gün”, “her durumda”, “her zaman” gibi kullanımlarda ayrı
yazılır.
Dilimizi doğru kullanmaya özen gösterelim.